Sinop Gerze’den arayan Rıdvan K. Adındaki Bina Yöneticisi kullandıkları asansör ile ilgili şikâyetini bize iletmiş;
“Bu dairede asansör bir gün çalışırsa iki gün arıza yapıyor.
Asansör yeni, daha iki yıl olmadı.
Çağırıyoruz asansörcü geliyor, 75 lira veriyorum iki gün sonra yine aynı…
Nereye müracaat edeyim, ne yapayım?”
Değerli okuyucularımız,
Şikâyet konusu mal ASANSÖR ise şöyle bir durmak lazım.
Çünkü ASANSÖR’ün arıza yapması sadece hukuki bir sonuç doğurmayabilir, asansör şikâyeti sıradan bir tüketici işlemini aşan bir boyuta sahip.
Bir malın arıza yapması sadece onu bir süreliğine kullanamayacağımız anlamına gelirken,sözkonusu mal bir asansör ise bu hukuki boyutun yanında can ve mal güvenliği açısından büyük bir risk doğmuş demektir.
Tüketici hukuku ile ilgili boyut;
Biliyoruz ki her sanayi malı –tüketiciye garanti belgesi verilmiş olsun, olmasın- iki yıl yasanın koruması altındadır. Kaldı ki 24 Haziran 2015 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan yönetmeliğe göre asansörlere en az üç yıl süre ile garanti verilmesi zorunlu hale getirilmiştir. Dolayısıyla bu süre içerisinde meydana gelen arızaların ücretsiz onarılması zorunludur. Tüketicilerden bir ücret alınmışsa bunun iadesi gerekir.
Tahsil edilen ücretler geri verilmediğinde alınan ücretin miktarına göre Tüketici Hakem Heyetine ya da Tüketici Mahkemesine başvurulması icab eder.
Diğer taraftan Garanti şartlarına uygun davranmayan yani yasaya aykırı hareket eden firmayı Ticaret İl Müdürlüğüne bildirerek idari para cezası uygulanmasını sağlayabiliriz.
Kabahatler Kanunu ile ilgili boyut;
4703 sayılı Kabahatler Kanununa göre üreticiler piyasaya sadece güvenli ürünler arz etmek zorundadırlar. Buna aykırı hareket edenler hakkında işlenen kabahatin boyutuna göre cezai müeyyideler uygulanır. Sürekli arıza yapan bir asansörün güvenli olduğu söylenemeyeceğine göre arıza yapan asansörün denetimi istenebilir ve arızanın ürünü güvensiz hale getirdiği tespit edilirse firmaya güncel olarak 16.765 lira ile 41.918 lira arasında idari para cezası uygulanabilecektir.
Asansörlerle ilgili problemlerde süreçleri anlamak bakımından kısa bir bilgi vermek gerekir:
Tüketiciler için bir asansörün güvenli olup olmadığını anlamanın tek yolu etiketine bakmaktan geçiyor. Her asansörün kendisine has bir etiketi vardır. Etiketleri Güvenli etiketten güvensiz etikete doğru sıralayacak olursak Yeşil, Mavi, Sarı ve Kırmızı Etiketlerdir. Yeşil Etiket asansörün güvenli, Kırmızı etiket ise güvensiz olduğunu gösterir ve bu asansörün asla kullanılmaması gerekiyor. Sıralamadan da anlaşılacağı gibi diğer etiketler ise geçici durumları gösterir. Asansörünüzde hiçbir etiket yoksadenetim dışı olduğunu gösterir bu durumunfarkedilmesihalinde derhal aşağıda belirteceğimiz kurumlara bildirilmesi gerekir.
Diğer taraftan, Asansör ile ilgili bir problem söz konusu olduğunda;‘bina sorumlusu’, ‘bakımcı firma’, ‘montajcı/imalatçı firma’, ilgili ‘belediye’, belediyenin anlaşma yaptığı ‘Akredite olmuş Muayene kuruluşu’ (Makine Mühendisleri Odası veyaTSE) ve dahi piyasa gözetimi ve denetimiile görevli‘Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan oluşan birden fazla aktör akla gelir.
Bilindiği gibi, asansör arızaları ölümlü kazalara neden olabilmektedir. Ölümle sonuçlanan bir kaza olduğunda da müsebbibin kim olduğu büyük önem taşımaktadır. Kabahatliyi/suçluyu bulmak için kazanın/arızanın şekline, müdahalenin merhalesine, yapılan yazışmaların safahatına bakılıyor ve buradan hareketle ihmali bulunan her kimse bu ortaya çıkarılır ve cezai işlem tesis edilir.
Arızalı bir asansör ile karşılaşan tüketiciler ya da ilgili aktörler ne yapmalıdır?
Asansörün güvensiz olduğuna dair bir şüphe duyan kişiler Alo 130 hattından Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na ya da bir dilekçe ile Bakanlığı taşra teşkilatına yani Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğüne konuyu iletmelidir.
Şikâyetüzerine bakanlık ya da il müdürlüğünde görevli denetçiler hemen bahse konu ürün üzerinde piyasa gözetim ve denetim(PGD) faaliyeti gerçekleştirir. Eğer yapılan PGD faaliyeti sonucunda ürünün güvensizliğine dair bir emare görülürse test istenir ve ürünün kullanımdan alıkoyulması için bina sorumlusuna bilgi verilir. Bundan sonra ürünün kullanılmaması gerekir ve test sonucu gelinceye kadar tüm sorumluluk “bina sorumlusu”na aittir.
Yapılan test sonucunda ürünün güvensiz olduğu ortaya çıkarsa güvensizliğe neden olan montajcı firmaya güncel olarak 16.765 lira ile 41.918 lira arasında idari para cezası uygulanır ve ürünün güvensiz çıktığına dair bilgi durum bina yöneticisine iletilir. Bina Sorumlusu dadurumu derhal montajcı firmaya iletir bu andan itibaren sorumluluk ‘montajcı’ firmaya geçer. Montajcı ürünü uygun hale getirmek için il müdürlüğüne bir Düzeltici Faaliyet Planı sunar, planda belirlenen süre içerisinde ürünün güvenli hale getirilmesi zorunludur.
Ancak eğer firma Düzeltici faaliyet Planı sunmazsa ya da plan sunsa dahi ürün planda taahhüt edilen süre içerisinde düzeltilmezse firmaya ikinci kez idari para cezası uygulanır, ayrıca asansörün kullanımdan men edilmesi için Bilim. Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü’nce durum yetkili belediyeye bildirilir.
Maraş Pusula Haber - www.maraspusula.com / Nesih Tanrıverdi
