2018-2023 Tütün Kontrolü Strateji Belgesi ve Eylem Planına göre, sigara kullanmayan personele yonelik pozitif ayrımcılık uygulamaları hayata gec,irilerek mesainin 30 dakika erken bitirilmesi, 1 yıl ic,in 7 gun fazladan yıllık izin hakkı tanınması söz konusu olabilecek, tek tip duz paket uygulaması için mevzuat degis,ikligi yapılacak ve tutun urunu satıs,ı 21 yas,ına c,ıkarılacak.. Tütün Kontrolü Strateji Belgesi ve Eylem Planı 2018-2023 tamamlandı. İlk kez Başbakan Yardımcısı Recep Akdağ tarafından AA Editör Masası'nda kamuoyu ile paylaşıldı. Eylem Planı'nda, tütün ürünlerinin dünyada olduğu gibi Türkiye'de en yaygın kullanılan bağımlılık yapıcı maddeler arasında yer aldığı, sadece tütün ürünü kullananlar değil tütün dumanına maruz kalanların da aynı şekilde etkilendiği vurgulandı. Dünyada yılda 7 milyondan fazla, Türkiye'de de 100 binden fazla kişinin tütün ürünü kullanımına bağlı hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirdiğine dikkat çekildi. Türkiye'de 2004'te Tütün Kontrolü Sözleşmesi'ne imza atmasından bu yana hayata geçirilen kanunlar, medya kampanyaları, eylem planlarıyla alınan tedbirlerin ardından 2014'te yüzde 32,5 olan tütün kullanım oranının, 2016'da yeniden düşme eğilimine girerek yüzde 31,6'ya kadar indiğinin altı çizildi. Tütün Kontrolü Strateji Belgesi ve Eylem Planı 2018-2023 tamamlandı. İlk kez Başbakan Yardımcısı Recep Akdağ tarafından AA Editör Masası'nda kamuoyu ile paylaşıldı. Eylem Planı'nda, tütün ürünlerinin dünyada olduğu gibi Türkiye'de en yaygın kullanılan bağımlılık yapıcı maddeler arasında yer aldığı, sadece tütün ürünü kullananlar değil tütün dumanına maruz kalanların da aynı şekilde etkilendiği vurgulandı. Dünyada yılda 7 milyondan fazla, Türkiye'de de 100 binden fazla kişinin tütün ürünü kullanımına bağlı hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirdiğine dikkat çekildi. Türkiye'de 2004'te Tütün Kontrolü Sözleşmesi'ne imza atmasından bu yana hayata geçirilen kanunlar, medya kampanyaları, eylem planlarıyla alınan tedbirlerin ardından 2014'te yüzde 32,5 olan tütün kullanım oranının, 2016'da yeniden düşme eğilimine girerek yüzde 31,6'ya kadar indiğinin altı çizildi. 2018-2023 Eylem Planı hazırlanması sürecinde, 2015-2018 Tütün Kontrolü Strateji Belgesi ve Eylem Planı kapsamında yürütülen faaliyetlerin etki değerlendirmeleri yapılarak yaygınlaştırılmaları ya da güncellenmeleri konusunda fikir birliğine varıldı. Uluslararası iyi uygulama örnekleri taranarak anlamlı etki sağlayacak olan strateji ve faaliyetler yeni hazırlanan planlara dahil edildi. Hazırlık sürecinde politika laboratuvarları kurularak ilgili kurumlardan sivil toplum kuruluşlarına kadar tüm paydaşların katkılarının alınmasına özen gösterildi. Yapılan güncelleme ile ulusal nihai hedefler yıllara göre takibi yapılacak şekilde organize edildi. Buna göre, eylem planı kapsamında tutun ürunlerine talep, ulaşılabilirlik azaltılacak ve tütün kontrolünde koordinasyon izleme ve değerlendirme yapılacak. Tutun kullanımının tehlikeleri konusunda kapsamlı uyarılar ile tutun kullanımının adolesan ve genc, yetis,kinler arasında olumsuz bir davranıs, bic,imi olarak benimsenmesine yonelik c,alıs,malara da agırlık verilecek. Tutun urunlerinin zararları ile ilgili tum strateji ve faaliyetlere ilis,kin ongorulen hedeflere ulas,mak ic,in kurumlararası es, gudum saglanacak. "ÖĞRENCİLERE YONELİK ORTULU SENARYOLAR OLUŞTURULACAK" Tutun urunleri kullanımının zararları konusunda ogrenci, ogretmen ve velilerin bilgilendirilmesi, farkındalık olus,turulması, olumlu tutum ve davranıs, gelis,tirilecek. Bu kapsamda, egitim mufredatında yer alan fen bilimleri, sosyal bilimler, matematik ve Turkc,e derslerinde mumkun oldugunca tutun urunleri kullanımının zararları konusunda farkındalıgı artırıcı ornekler yer alacak. 3-6 yas,, 7-12 yas, ve 13-15 yas, gruplarında, mevcut animasyon ve c,izgi filmlerde akranlarına gerektiginde "Hayır" diyebilme davranıs,ının gelis,tirilmesine yonelik ortulu senaryolar oluşturulacak. Kamu kurum ve kurulus,larının çalıs,anlarına yonelik egitim faaliyetlerinin gelis,tirilmesi ve uygulanması kapsamında polis, asker, ogretmen ve saglık c,alıs,anları gibi toplumda rol model olan meslek gruplarında tutun urunu kullanımının onune gec,ilmesi ve bırakmanın tes,vik edilmesine yonelik programlar düzenlenecek. Ayrıca egitim ve saglık kurumları bas,ta olmak uzere butun kurumlarda "Sigarasız Kurum" uygulaması teşvik edilecek. GENÇLERE ROL MODEL OLANLAR DA AKTİF ROL ALACAK Eylem Planı'nda Tutun kontrolu şalışmalarına ilişkin yazılı, gorsel ve işitsel medyanın desteginin artırılmasına yonelik faaliyetler yapılmasına önem veriliyor. Buna göre, dizi, film, tiyatro senarist ve yonetmenleriyle birlikte yazılı ve gorsel basın mensuplarına yonelik egitim, farkındalık ve sertifika programları oluşturulacak. Dizi, film, sinema, tiyatro ve çocuklara yonelik yapımlarda tutun urunlerinin zararları ve pasif etkilenim hakkında mesajların verilmesi için teşvik mekanizması geliştirilecek. Sosyal medyada sıkça yer alan kis,ilerle rol model olan kişilerin tutun urunleri kullanımının zararları ve pasif etkilenim konusunda destek olmalarına yonelik egitim, farkındalık ve sertifika programları yapılacak. Hedef kitle tarafından kullanılan sosyal ag siteleri, en çok ziyaret edilen web siteleri (forumlar, bloglar, internet oyunları, online alıs,veris, siteleri içerisine veya doodle olarak) ve en çok izlenen videoların açılışanına veya içerisine, konu ile ilgili hazırlanan gorsellerin ve videoların yer aldıgı pop-up şeklinde tamamı izlenmeden geçilemeyen açılır pencereler ve banner yerleştirilecek. GSM operatorleri aracılıgıyla tutun urunlerinin zararları ve pasif etkilenim hakkında kis,ilere bilgilendirilme SMS'ler atılacak. "SİGARA BAGIMLILIGI TEDAVİ HİZMETLERİ, SUT KAPSAMINA ALINACAK" Sigara bırakma hizmetlerinin güçlendirilmesi kapsamında aile saglıgı merkezlerinde sigara bırakma hizmetleri sunulacak. Ayrıca sigara bırakma polikliniğinde sigara bırakma tedavisinde kullanılan farmakolojik tedavilerin surekliligi saglanacak. Sigara bagımlılıgı tedavi hizmetleri, Saglık Uygulama Tebligi kapsamına alınacak. Sigarayı bırakmanın tes,vik edilmesi amacıyla da bir dizi planlara yer verilen eylem planına göre, "bırak kazan" kampanyaları duzenlenecek, sigara kullanmayan personele yonelik pozitif ayrımcılık uygulamaları hayata gec,irilecek. Bu kapsamda, mesainin 30 dakika erken bitirilmesi, 1 yıl ic,in 7 gun fazladan yıllık izin hakkı tanınması, sigorta primlerinin dus,urulmesi, hic,bir c,alıs,anın sigara ic,medigi sigarasız is,letmeler ic,in vergi indirimi uygulaması, is,e alım surec,lerinde sigara kullanmayan kis,ilerin tercih edilmesi, c,ocuk ve aile yardımı tutarlarının arttırılması gibi teşvik edici düzenlemeler söz konusu olabilecek. İHLALE GEÇİT YOK Dumansız hava sahası uygulamasının kapsamının genis,letilmesi amacıyla da çalışmalar yapılacak. Bu kapsamda da AVM, havaalanı, kamu binaları gibi yogun olarak kullanılan yerlerin giris, ve c,ıkıs, kapılarının onlerinde tutun urunu kullanımının onlenmesine yonelik olus,turulmus, dumansız alan tanımının kanunla guc,lendirilecek. Çocuk parkları ve yuruyus, yolu gibi spor için ayrılmış alanlar ile ibadethanelerin açık alanlarında tutun urunu kullanımının onlenmesine yonelik yasal duzenleme yapılacak. Hastanelerin, restoran, kafe ve diger is,letmelerin, universite kampuslerinin, havuz ve plajların ac,ık alanlarında tutun urunu kullanımını kısıtlamaya yonelik duzenlemeler hayata geçirilecek. Kamu kurum kurulus,larında ihlale rastlanılması halinde ihlalin yas,andıgı birimin amirine mueyyide uygulanmasına yonelik yasal duzenleme yapılacak. Kapalı alan tanımının uluslararası standartlar dikkate alınarak genis,letilmesine yonelik kanunda değişikliğe gidilecek. DÜZ PAKET UYGULAMASI EYLEM PAKETİNDE Reklam, promosyon ve sponsorlugun önlenmesi amacıyla yapılacak faaliyetler kapsamında, yeni eylem planında duz paket uygulamasının hayata gec,irilmesi planlanıyor. Bunun için tek tip duz paket uygulamasına geççilmesine yonelik mevzuat degişikligi yapılacak. Taslak mevzuat hazırlanmasının ardından uygulamaya 2019'da geçilmesi öngörülüyor. Resimli saglık uyarı kataloğunun periyodik olarak degis,tirilmesine yonelik mevzuat duzenlemesi yapılacak ve Türkiye'ye özgü resimli saglık uyarısı arşivi oluşturulacak. Düz paket uygulamasıyla tutun urunlerinin çekiciligi azalması, tutun urunu paketlerindeki reklam unsurlarının engellenmesi, bazı tutun urunu paketlerinin urunu daha az zararlıymış gibi gosteren yanıltıcı etkisinin azaltılması, saglık uyarılarının daha çok dikkat çekici hale gelmesi ve etkisinin artması bekleniyor. Öte yandan satıs, noktalarındaki her turlu reklam promosyon ve sponsorluk faaliyetlerinin onlenmesi için tutun urunu satıs, ve sunumuna saat ve gun sınırlaması getirilmesi planlanıyor. Saglık, egitim ve ogretim, kultur ve spor hizmeti verilen yerler ile açık alkollu içki satışı veya sunumu yapılan yerlerde tutun urunlerinin satışının ve sunumunun yapılamaması ile ilgili mevzuat duzenlenecek. "TUTUN URUNU SATIS,ININ 21 YAS,INA C,IKARILMASI PLANLANIYOR" I.lgili tum kurum ve kurulus,lar arasında tam bir es,gudum ve is, birligi saglanarak tutun urunlerinin yasadıs,ı ticaretiyle etkin olarak mücadele edilecek. Bu kapsamda, elektronik sigara gibi Türkiye'de ruhsatlandırılmamıs, tum tutun urunu ve taklit eder tarzdaki urunlerin ulkeye giris,i, satıs,ı ve kullanımının onlenmesi için de faaliyeteler yürütülecek. 18 yas,ını doldurmamıs, bireylere tutun urunlerinin satıs,, dagıtım ve sunumunu yasaklayan mevcut yasal duzenlemeye, uyumun denetlenmesi ve uymayanlara caydırıcı nitelikte cezai mueyyideler uygulanacak. Ayrıca, 18 yas,ını doldurmayan bireylere tutun urunlerinin satıs, ve dagıtımını yasaklayan mevcut yasal duzenlemenin kapsamı genis,letilerek tutun urunu satıs,ının 21 yas,ına c,ıkarılması öngörülüyor.