Kahramanmaraş merkezinde gerçekleşen ve 10 ilimizi derinden sarsan deprem sebebiyle birçoğumuz yakınlarımızı kaybetmenin üzüntüsünü duyduk. Can kayıplarının yanında sayısız insan ise yuvalarını ve işyerlerini kaybederek maddi manevi zararlara uğradı.
Baştan söylemek gerekir ki her ne kadar yitip giden canlarımızı geri getiremesek de can ve mal kaybı sebebiyle meydana gelen zararların idari yargı yoluyla tazmini mümkündür. Zira bu tür durumlarda idarenin hukuki sorumluluğu söz konusudur. Anayasa'nın 125. maddesinin 1. fıkrasında; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra son fıkrasında; idarenin kendi eylem ve işlemlerden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır. İdarenin icra ettiği bir hizmetin gerçekleştirilmesinde meydana gelen aksaklıklar, gecikmeler, gereği gibi yapılmama ya da hiç yapılmama hallerinde ortaya çıkan kusur haline Hizmet Kusuru denmektedir. Hizmet kusurunun görünüm şekilleri şunlardır:
· Hizmetin kötü işlemesi
· Hizmetin geç işlemesi ve
· Hizmetin hiç işlememesi halleridir.
Hizmet kusuru personelin eğitimsizliği, yetersizliği sebebiyle de oluşabilmektedir. Bu hallerde dahi kamu görevlilerine karşı direkt olarak özel hukuku ilgilendiren tazminat davası açılamaz. Yine hizmet kusuru nedeniyle idari yargıda dava açılmalıdır.
Hizmet kusurunun meydana geldiği durumlarda hak sahipleri idari yargı yollarından olan Tam Yargı Davası açabilir. Kamu hukukundaki tam yargı davası bir bakıma özel hukuktaki tazminat davalarına karşılık gelmektedir.
Bu konuya ilişkin yüksek yargı yerlerinin kararları da lehte verilmektedir:
Danıştay 6. Dairesinin 2020 yılında verdiği bir kararda ;
Van Depremi’nde yıkılan bir otelde birçok kişinin aile fertleri vefat etmiştir. Bunun üzerine davacılar idarenin hizmet kusuru bulunduğundan bahisle uğradığını ileri sürdüğü zararlara karşılık olmak üzere toplamda 639.000 TL maddi, 550.000 TL manevi tazminatın 2011 yılından itibaren faiziyle birlikte tazmini istemiyle dava açmıştır. İlk derece mahkemesince tazminat isteminin kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir. Danıştay ilgili dairesi ise bu kararı onamıştır.
Danıştay 11. Dairesinin 2007 yılında verdiği bir kararda :
İstem sahibinin 17 Ağustos Depremi’nde iki dükkanı, bir evi yıkılmış ve eşyaları zayi olduğu için dava açmıştır. İlk derece mahkemesi ise depremin bir mücbir sebep olduğu ifadesiyle davacının davasını reddetmiştir. Temyiz incelemesi sonucu Danıştay ilgili dairesi davalı idarelerin hukuki sorumluluklarının ayrı ayrı belirlenmesi suretiyle bir karar verilmesi gerekirken zararın mücbir sebep olarak nitelendirilerek illiyet bağının ortadan kalktığı gerekçesiyle davanın reddi yolunda verilen kararı isabetsiz bularak hükmü bozmuştur.
Bu metin hukuki danışmanlık değil kişisel görüşlerden ibarettir ve tüm fikri ve sınai hakları hak sahibi tarafından saklı olup intihale sebebiyet verilemez.
Avukat İrem İlbars
