Etraftaki yemyeşil pirinç tarlalarına bakan Sridhar Vembu "Uzaktan kumanda CEO'su gibiyim" diyor. Sridhar, 1996 yılında kardeşleriyle birlikte, ABD'nin küresel teknoloji ve keşif başkenti Silikon Vadisi'nde, şirketleri Zoho'yu kurdu. 25 yıl ileri sardığımızda, yazılım şirketi Zoho'da artık 9 bin 500 kişinin çalıştığını ve Forbes dergisinin tahminlerine göre Vembu kardeşlerin servetinin 2,5 milyar dolara ulaştığını görüyoruz. Ancak hayatının yaklaşık 30 yılını California'da geçirip şirketini önde gelen yazılım firmaları arasına sokmayı başaran Sridhar, o aşamada daha sakin, hatta çok daha sakin bir yere, Hindistan'ın güneyinde her yere uzak küçük bir köye taşınmaya karar verdi. YOL YOK, SU ŞEBEKESİ YOK, KANALİZASYON YOK Sridhar BBC'ye yaşadığı köyü anlatırken "Çok geniş pirinç tarlaları ve dört ya da beş sokağı var" diyor. Yeşillikler içindeki köy, Çennai'nin 600 km kadar güneyinde Tenkasi bölgesindeki sıradağların eteklerinde. İki binden az nüfuslu köyde asfalt yol olmadığı gibi, çeşme suyu ya da kanalizasyon da yok. Elektrik bağlantısı da pek güvenilir değil. O yüzden Sridhar, mazotlu jeneratör kullanmak zorunda kalıyor. Kısacası Silikon Vadisi ile hiçbir alakası yok buranın. Peki ama Sridhar bu koşullarda çalışmayı, şirketi yönetmeyi nasıl başarıyor? En önemli araç olan internet bağlantısı mevcut. Sridhar, yüksek hızlı fiber optik internet bağlantısı almayı başararak çalışması için en önemli altyapıyı oluşturmuş. Tabii başarılı ve büyük bir şirketin patronu olmanın bazı avantajları var. "Esasen sadece çok büyük politik kararların alınışında bana geliyorlar. Şirket yeterince büyük olduğundan kararların çoğu yerel düzeyde, orada çalışanlar tarafından alınıyor" diyor. KIR YAŞAMININ TADINI ÇIKARIYOR Şirketin yöneticilerinden ya da danışmanlarından hiçbiri yakın yerlerde yaşamıyor. Sridhar yine de işleri yakından izlediğini ve işin içinde yer aldığını söylüyor: "Ekiplerden birinin başındayım. Programcılarla yakın ilişki içinde çalışıyor ve bazı gelişmiş teknoloji projelerinde yer alıyorum. Yazılım ekibi dünyanın dört bir yanına dağılmış mühendislerden oluşuyor." Sridhar yakın zamanda inşa edilmiş iki odalı bir çiftlik evinde yaşıyor ve kır hayatının tadını çıkarıyor. Evinde havalandırma yok. Bir yere gideceği zaman araba değil elektrikli çekçek ya da bisiklet kullanıyor. Sık sık da köy kahvesine giderek köy sakinleriyle sohbet ediyor: "Buradaki hayattan büyük zevk alıyorum. Bu köy ve çevre köylerden çok sayıda insan tanıdım." Şu anda kot pantolon ve tişörtlü fakat bazen de Hindistan'daki erkeklerin çoğu gibi 'doti' adı verilen bir tür şalvar giyiyor. TANINIYOR AMA ÜNLÜ DEĞİL Medyada sık sık görünmesi nedeniyle köy sakinlerinin çoğu onun kim olduğunu biliyor ama o, "ünlü" olmadığında ısrarcı. Köyünün adını vermememizi rica etti çünkü insanların sırf bu yüzden burayı ziyaret etmeye başlamasını istemiyor: "Kırsal sosyal hayat tamamen farklı. İnsanların güzel arkadaşlıklar kurmaya zamanı var. Birisi sizi durup dururken evine yemeğe davet edebiliyor. Yakındaki komşu köye gittiğimde belki 10-15 kişiyle sohbet ettim." Sidhar hiçbir zaman gösteriş ve lüks hayat düşkünü bir iş insanı olmadığını; bu yüzden de buraya taşındığında eski hayatını aramadığını anlatıyor: "Hiç golf oynamadım. Hiçbir zaman çok sosyal değildim. İş için seyahat ediyordum ama şimdi bu tür şeylerin çoğu zaten görüntülü video bağlantısı yoluyla yapılıyor." Sektöründeki son eğilimleri sosyal medyadan izliyor ve sosyal medyada ilginç insanları izlediğini, zihin açıcı sohbetler yaptığını söylüyor. SALGINDAN ÖNCE UYDU OFİSLER AÇMIŞTI Koronavirüs salgını başlayınca dünyanın dört bir yanında ofisler kapanmak zorunda kaldı ve birçok kişi evden çalışmaya başladı. Bu sürecin sonunda birçok şirket salgın sona erse bile artık uzaktan çalışmayı düşünmeye başladı. Fakat Sridhar salgından çok önce uzaktan çalışma fikrini uygulamaya koymuştu. Kendisi gibi birçok çalışanını da salgından önce uzaktan çalışmaya uyarladı ve bunun sonucu olarak şimdi çok daha sürdürülebilir bir çalışma düzenleri olduğunu düşünüyor. Şirketi Zoho, kırsal bir bölgedeki ilk ofisini bundan 10 yıl önce Hindistan'ın Tamil Nadu eyaletindeki Tenkasi'de açtı. O zamandan beri Zoho, Hindistan'ın birçok farklı kırsal bölgesinde yaklaşık 30 uydu ofis oluşturdu. Sridhar, "Henüz yapılanmanın nereye doğru evrileceğini tam olarak anlamış değiliz. Ama kırsal bölgelerdeki bu ofislerin oluşturulmasına büyük yatırım yapıyoruz. Ayrıca internet araçlarına da yatırım yapıyoruz." diyor. Sridhar çalışanlarının yalnızca yüzde 20 ile 30'unun sürekli evden çalışacağını ve kurdukları uydu ofislerin şirketin en büyük ofislerinin bulunduğu Çennai'de olmayacağını söylüyor. Böylece daha yerel düzeyde çalışanların sosyal etkileşim ve iletişim ihtiyacını karşılayacağını düşünüyor: Nerede bir grup çalışanımız var, hemen oraya bir ofis kuruyoruz. İnsanlar evden bir, iki gün çalışıp diğer günler ofise gelebiliyor. Sridhar, bir uydu ofiste ideal çalışan sayısının 100 olacağını da söylüyor. NEDEN BU KÖY? Sridhar Hindistan'da doğmuş ve okul tatillerinde gittikleri, anne babasının köyünde geçirdiği günleri özlemle anıyor. Okumak için ABD'ye gitmiş ama aslında hep bir gün Hindistan'da bir köyde yaşamanın hayalini kurmuş. Sonunda kararını verdiğinde çalışma arkadaşlarının şok geçirdiğini anlatıyor. Şirketin Pazarlama ve Müşteri Deneyimi Bölümü Müdür Yardımcısı Praval Singh "Aslında Sridhar hep uzaktan çalışıyordu. Kendisi California'dayken şirketin çalışanlarının yüzde 90'ı zaten Hindistan'ın Çennai bölgesindeydi" diyor. Sridhar, köyünden Hindistan'daki çalışanları gibi Brezilya, ABD ve Singapur'daki çalışanlarıyla da yakın temasını sürdürüyor. EĞİTİM KONUSUNDAKİ SIKINTILARI Sridhar, Hindistan'da ve ABD'de işini kurmadan önce çok iyi okullarda eğitim görmüş fakat bugün eğitim sistemine yönelik sert eleştirileri var. Hindistan'da Madras'daki Teknoloji Enstitüsü'nü bitirip ardından ABD'deki Princeton Üniversitesi'nde master ve doktorasını yapan Sridhar, başarısının bu eğitimle hiçbir alakası olmadığını düşünüyor. Okullarda bağlamından koparılmış teorilerin, henüz günlük hayatı yeterince çözememiş öğrencilere dayatıldığını söylüyor. Bu konudaki tutkulu görüşleri onu Zoho okullarını açmaya yöneltmiş. Buralarda geleneksel eğitim ve öğretim yöntemleri kullanılmıyor. Bu okullardan ikisi Tamil Nadu eyaletinde ve Sridhar, Tenkasi bölgesindekini sık sık ziyaret ediyor. Zoho okulları yazılım teknolojisi, idarecilik, tasarım, yaratıcı yazarlık gibi konularda iki yıllık yoğunlaştırılmış programlar yürütüyor. Bu okullara girebilmek için 17 ile 20 yaş arasında olup en az 12 yıllık temel eğitim görmüş olmanız şart koşuluyor. Öğrencilere yemek ve aylık 140 dolar harçlık da veriliyor. Bu eğitimi "Biz programlama öğretiyoruz. Siz gerçek uygulamalar üretiyorsunuz. Bu, iş yaparak öğrenmedir" diye tanımlıyor: "Sıvıların nasıl hareket ettiğinin teorisini bilmeden de harika bir muslukçu olabilirsiniz. Bilgisayar biliminin en derin prensiplerine hakim olmadan da iyi bir programcı olabilirsiniz. Bunu hatırlamakta fayda var." Zoho okullarında yetişmiş 900 öğrenci şimdi Sridhar'ın şirketinde çalışıyor. Bu Bill Gates ve Warren Buffet gibi sayılı bazı milyarderlerin hayır çalışmalarından farklı. Sridhar, batı modelini taklit etmek niyetinde olmadığını söylüyor: "Birçok şey yapıyor ama bunları yardım faaliyeti diye adlandırmıyoruz. İnsanların iş becerilerini artırmaya yatırım yaptığımızda aynı zamanda hem şirketin çıkarına hem de eğitilen kişiye yardımcı olan bir şey yapmış oluyoruz."