“Sayın Başkanım,
Ben -Şubat ayının ikinci yarısıydı sanırım- bir mağazanın önünden geçerken, vitrininde bir mont gördüm. Sezon sonu indirimine girmiştir diye girip fiyatını sorayım dedim. İçeri girdim, bayan görevliye mont kaç liradır diye sorduğumda bana “ O Mont satılık değildir.” dedi. Ben de “Satılık değilse neden vitrine koydunuz?” deyip mağazayı terk ettiğimde arkamdan “Vitrini süslemek için.” diye cevap verdi.”
“Moralim bozuldu, ancak yapacak bişey yoktur diye oradan ayrıldım. Fakat uzun bir süre bu konu zihnimi meşgul etti. Mağaza beni aldattı diye düşündüm hep. Buna benzer bir konuyla karşılaşan tüketiciler bişey yapamazlar mı? Hakları yok mu?(ST/Bilecik)”
Satıcılar vitrinlerine koydukları bir malı isteyen tüketiciye satmak zorundadır.
Konunun hem hukuki hem de cezai boyutu var. Hukuki yönden bakacak olursak, vitrinde sergilenen montu almak hakkınızdır. Ancak bu hakkın icrası biraz problemlidir ve geçmişte yaşanmış örnek hikâye bulmak neredeyse imkânsızdır.
Bu tür bir durumla karşılaşan tüketicilere önerebileceğimiz yol, önce tespit yaptırmak, sonra icraya başvurmaktır. Bu işlemi hukuka uygun halledebilecek icra dairesi bulabilir miyiz diye sorarsanız, ona verebileceğim uygun bir cevap da ne yazık ki yoktur. İcra görevini hakkıyla yaparsa bedelini ödeyip montu alabilmeniz mümkündür.
Vitindeki malı satmayan satıcılara idari para cezası uygulanır.
Montu alıp almamanızdan bağımsız olarak konunun cezai boyutuna gelirsek; şikayetinizden anladığım kadarıyla satıcının hareketinde yasanın lafzıyla "Satıştan Kaçınma" ve ayrıca konunun“Fiyat Etiketi”ne aykırı hareket var.
Tüketici yasasının 6.maddesine göre, Üzerinde "numunedir" veya "satılık değildir" ibaresi bulunmayan bir malın; ticarî bir kuruluşun vitrininde, rafında veya açıkça görülebilir herhangi bir yerinde teşhir edilmesi halinde satıcı bu malların satışından kaçınamaz. Buna aykırı hareketler cezai müeyyideye tabi tutulmuştur.
Satıcı malın/hizmetin satışından kaçınıyorsa, bu durumun bir şekilde tespit edilmesi gerekir. Tespit işlemi zor gibi göründe de günümüz teknolojisi buna imkân verebilecek araçları sunuyor bize; cep telefonlarının neredeyse tümünde video kamerası var ve durumu bu yolla kolayca kayıt altına alabiliriz. Bu mümkün değilse, varsa zabıta ya da polisten yardım alınarak durum bir tutanak ile tespit edilebilir. Tespit yapıldıktan sonra cezai işlem yapılmak üzere durumu bir dilekçe ile satıcının bulunduğu ildeki Ticaret İl Müdürlüğüne göndermek yeterli olacaktır.
Konuyu “Fiyat Etiketi” yönüyle incelediğimizde de yasaya aykırı bir durumun varlığı hemen göze çarpıyor. Yasa bize bir mağazaya girdiğimizde kimseden yardım istemeksizin mal ve hizmetlerin fiyatını öğrenebileceğimiz bir çatı oluşturmuştur. Yasamızın 54.maddesine göre her mal veya hizmetin üzerinde fiyat etiketinin bulunması, bu mümkün değilse bir liste halinde görünür bir yere asılması zorunlu.
Bir malın üzerinde, fiyat etiketi yoksa ya da bir liste halinde tüketicinin görebileceği bir yere asılmamışsa bu kabahat idari para cezası gerektiren bir harekettir. İdari para cezası verme yetkisi hem yerel belediyelerde hem de Ticaret İl Müdürlüğündedir. İki kurumdan birine başvurmanız yeterli olacaktır.
Mevzuat Ne Diyor?
6502 sayılı yasanın konu ile ilgili düzenlemeleri:
Satıştan kaçınma
MADDE 6- (1) Vitrinde, rafta, elektronik ortamda veya açıkça görülebilir herhangi bir yerde teşhir edilen malın, satılık olmadığı belirtilen bir ibareye yer verilmedikçe satışından kaçınılamaz.
(2) Hizmet sağlamaktan haklı bir sebep olmaksızın kaçınılamaz.
(3) Ticari veya mesleki amaçlarla hareket edenler; aksine bir teamül, ticari örf veya adet ya da haklı bir sebep yoksa; bir mal veya hizmetin satışını o mal veya hizmetin, kendisi tarafından belirlenen miktar, sayı, ebat gibi koşullara ya da başka bir mal veya hizmetin satın alınması şartına bağlayamaz.
(4) Bakanlık ve belediyeler, bu madde hükümlerinin uygulanması ve izlenmesine ilişkin işleri yürütmekle görevlidir.
Fiyat etiketi
MADDE 54- (1) Perakende satışa arz edilen malların veya ambalajlarının yahut kaplarının üzerine kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde tüketicinin ödeyeceği tüm vergiler dâhil satış fiyatı ve birim fiyatını gösteren, üretim yeri ve ayırıcı özelliklerini içeren etiket konulması; etiket konulması mümkün olmayan hâllerde aynı bilgileri kapsayan listelerin görülebilecek şekilde uygun yerlere asılması zorunludur. Hizmetlerin tarife ve fiyatlarını gösteren listeler de bu madde hükmüne göre düzenlenerek asılır.
Maraş Pusula Haber - www.maraspusula.com / Nesih Tanrıverdi
