SANKO Üniversitesi Hastanesi Acil Tıp Uzmanı da olan Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, ateş, öksürük ve nefes alıp vermede zorluk şikayetleri olanların tıbbi bakım için erken başvuru yapması gerektiğini kaydetti. Bu belirtileri olanların mutlaka maske takarak evden çıkması gerektiğine dikkat çeken Dr. Öğretim Üyesi Yılmaz, “Eğer kendiniz sağlık kuruluşuna başvuramayacak kadar kötüyseniz evde kalın, acil tıbbi yardım isteyip, durumunuzu bildirin” uyarısını yaptı. Koronavirüs ile enfekte olan biri öksürdüğünde veya nefes verdiğinde, enfekte damlacıkları serbest bıraktığının altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, “Bu damlacıkların çoğu masa veya telefon gibi yakındaki yüzeylere ve nesnelere düşer. İnsanlar, bu yüzeylere veya nesnelere temas edip sonra gözlerine, burunlarına veya ağız bölgelerine dokunduklarında bu virüsü alabilirler” ifadelerine yer verdi. Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, “Ayrıca koronavirüs ile enfekte olan bir kişiye bir metreden daha yakın duruyorlar ise o kişi öksürdüğünde ya da nefes verdiğinde damlacıkları solunum yolu ile alabilirler” şeklinde konuştu. YAŞLA BİRLİKTE CİDDİ HASTALIK RİSKİ DE ARTIYOR Koronavirüsün gribe benzer şekilde yayıldığını vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, şunları kaydetti: “Çoğu kişi koronavirüs ile enfekte olduğunda hafif semptomlar yaşar ve iyileşir. Ancak, bazı kişilerde ciddi hastalık belirtileri ortaya çıkabilir ve hastane bakımı gerekebilir. Ciddi hastalık riski yaşla birlikte artar. 40 yaşın üzerindeki insanlar daha fazla risk altındadır. Bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler, diyabet, kalp ve akciğer hastalığı olan kişiler ciddi hastalıklara karşı daha savunmasızdır. Virüs barındıran kişilerin bazılarında hiçbir şikâyet olmayabilir (asemptomatik hasta) ve bu kişiler enfeksiyonu başkalarına bulaştırabilir.” VİRÜSÜN İŞYERİNDE YAYILMASINI ÖNLEMENİN BASİT YOLLARI NELERDİR? “Düşük maliyetli tedbirler, işyerinizde soğuk algınlığı gibi enfeksiyonların yayılmasını önlemeye yardımcı olacaktır” diyen Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, işverenlerin bu önlemleri virüs çalıştıkları yere ulaşmadan önce almaya başlamaları gerektiğine vurgu yaptı. Bu sayede hastalık nedeniyle kaybedilen iş günlerinin azaltılabileceğini ve hastalığın yayılmasının durdurulabileceğini veya yavaşlatılabileceğini anlatan Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, uyarılarını şöyle sıraladı: “İşyerlerinin temiz ve hijyenik olduğundan emin olmak gerekir. İş yerinde yüzeylerin, masaların, sehpaların, klavyelerin, kapı tokmaklarının, telefonların, elektrik düğmelerinin düzenli olarak dezenfeksiyonu sağlanmalıdır. Çünkü çalışanlar ve müşteriler tarafından dokunulan yüzeylerdeki kirlenme koronavirüsün yayılmasının ana yoludur. Düzenli aralıklarla kapsamlı el yıkama (su ve sabun ile) yapılması teşvik edilmelidir. El yıkama virüsü öldürür ve yayılmasını önler. El dezenfektanlarının belirli yerlere konulması ve bunların kontrol edilerek yenilenmesi sağlanmalıdır. Ortamların iyi havalandırılmasına dikkat edilmelidir. İş yerlerinde maske ve kâğıt mendil bulundurulmalıdır. Burnu akan ya da öksüren biri geldiğinde hemen ona maske ya da mendil verilmelidir. Çalışanlardan birinde hafif bir öksürük veya düşük dereceli ateş (37.3˚C veya daha fazla) ortaya çıkmışsa o kişinin evde kalması gerekir. Bu hasta kişi sayısını azaltmanın yoludur. Sosyal mesafeyi korumak konusunda da hassas davranılmalıdır.” MASKE HANGİ DURUMLARDA TAKILMALIDIR? Sağlıklı kişilerin şüpheli koronavirüs enfeksiyonu olan bir kişiye bakıyorsa maske takması gerektiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, şöyle devam etti: “Öksürme ve hapşırma varsa maske takmak gerekir. Maske takmadan önce, eller alkol bazlı dezenfektanlar ile ovulmalı veya sabun ve su ile temizlenmeli. Maske ağız ve burnu tümüyle örtmeli, yüz ile maske arasında boşluk olmamalı. Kullanırken maskeye dokunulmamalı, dokunulduğunda eller alkol bazlı el dezenfektanları veya sabun ve su ile temizlenmeli. Maske nemli olduğu anda yenisiyle değiştirilmeli ve tek kullanımlık maskeler tekrar kullanılmamalı. Maske çıkarılırken arkadan çıkarılmalı (maskenin önüne dokunulmamalı), çıkarılan maske hemen kapalı bir kutuya atılmalı, eller alkol bazlı el dezenfektanları ile ovulmalı veya sabun ve su ile yıkanarak temizlenmeli, gözlere, buruna ve ağıza dokunmaktan kaçınılmalı.” SOLUNUM HİJYENİNE DİKKAT EDİLMELİ Ellerin birçok yüzeye dokunduğunu ve virüsleri alabileceğini anımsatan Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, kirlenmiş eller ile göz, burun ve ağıza virüs aktarılabileceğine dikkat çekti. Bu yolla virüsün vücuda girerek kişiyi hasta edebileceğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, solunum hijyeni konusunda şu uyarılarda bulundu: “Öksürürken veya hapşırırken ortaya çıkan damlacıklar virüs yayar, bu nedenle solunum hijyeni uygulama önemlidir. Hem bizler hem de çevremizdeki insanlar solunum hijyenine dikkat etmelidir. Solunum hijyeni öksürürken veya hapşırırken ağız ve burunu bükülmüş dirsek veya bir mendil aracılığı ile örtmek anlamına gelir. Daha sonra kullanılan mendil hemen kapalı çöp kutusuna atılmalıdır. Solunum hijyenine dikkat ederek çevrenizdeki insanları soğuk algınlığı, grip ve koronavirüs gibi virüslerden korursunuz.” HANGİ DURUMLAR TIBBİ YARDIM GEREKTİRİR? Ateş, öksürük ve nefes alıp vermede zorluk şikâyetleri varsa tıbbi bakım için erken başvuru yapılması gerektiğine işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, “Bu sırada mutlaka maske takarak evinizden çıkın. Eğer kendiniz sağlık kuruluşuna başvuramayacak kadar kötüyseniz evde kalın, acil tıbbi yardımı isteyip, durumunuzu bildirin. Yerel sağlık hizmetlerinin talimatlarına uyun. Bu hem sizi korumak hem de virüsün yayılımını önlemek için önemlidir. Yetkililer tarafından paylaşılan bilgilerden haberdar olun ve sağlık kuruluşu tarafından verilen tavsiyeleri dinleyin” dedi. “Koroavirüsün yayıldığı alanlarda (son 14 gün) bulunan veya yakın zamanda ziyaret etmiş kişiler koruma önlemlerine mutlaka uymalıdır” diyen Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, sözlerini şöyle tamamladı: “Bu kişilerin 14 gün boyunca evlerinde karantinada kalmaları gereklidir. Baş ağrısı ve hafif burun akıntısı gibi hafif şikâyetlerle kendinizi iyi hissetmemeye başlarsanız iyileşene kadar evde kalın. Başkalarıyla temastan kaçınmak ve hastanelere yapılan ziyaretlerin önlenmesi, bu tesislerin daha etkili çalışmasını sağlayacak ve sizi ve başkalarını olası koronavirüs ve diğer virüslerden korumaya yardımcı olacaktır.”