Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilen, T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülen, Şehirlerde Hava Kalitesinin İyileştirilmesi ve Kamuoyu Farkındalığının Artırılması (CityAir) Projesi 6-7 Nisan 2022 tarihlerinde Ankara’da Ankara The Green Park Hotel’de yapılan kapanış konferansı ile tamalandı. Hibrit (fiziki ve çevrimiçi) olarak düzenlenen konferansa AB Türkiye Delegasyonu, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile 81 ildeki yerel yönetimler ve Bakanlık Taşra Teşkilatı yöneticileri katıldı. Raci Bayer: 11 yılda 1 milyar Avro’luk kaynaktan yararlandık Kapanış Konferansı’nda konuşan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı AB Yatırımları Dairesi Başkanlığı Katılım Öncesi Mali Yardım (IPA) Direktörü Dr. İsmail Raci Bayer, “2011 yılından bu yana 1 milyar Avro’luk hatırı sayılır bir çevre yatırımına lkemiz ile Avrupa Birliği arasında köprü olduk. IPA-1 döneminde 30 adet altyapı ve 7 adet teknik destek projesine yatırım aldık. Bu paketle 7 farklı bölgede ve 25 farklı ilde toplam 44 belediyeyi kapsayan yaklaşık 9 milyon vatandaşımıza AB standartlarında çevre altyapı hizmeti temin ettik. City Air’in de içinde bulunduğu IPA-2 döneminde ise 15 adet teknik destek projesi ve 21 adet altyapı projesi ile 3 milyonu aşkın vatandaşımıza daha hizmet sağlamış olacağız” şeklinde konuştu. Laurent Guirkinger: 2030 yılına kadar Türkiye’ye 2.2 milyar Avroluk çevre desteği sağlanacak AB Türkiye Delegasyonu Bölüm Başkan Yardımcısı, Müşteşar Laurent Guirkinger, Avrupa birliği tarafından 2002 yılında bu yana Türkiye’de su temini, su kaynaklarının korunması, hava kalitesi, doğal kaynakların korunması gibi çevre konularında 1.5 milyar Avro destek sağlandığını belirti. Bu desteğin 2030 yılına kadar 2.2 milyar Avroyu bulacağına işaret eden Guirkinger, “Dünyada 6.5 milyon insan hava kirliliği kaynaklı inme, astım ve bronşit hastalıklardan dolayı sağlık sorunları yaşıyor. Avrupa’da 400 binin üzerinde insan hava kirliliği yüzünden erken ölüyor bu sayı trafik geçişlerinde yaşanan ölümlerden 10 kat daha fazla. Bu nedenle çevreye yaptığımız yatırımlar ile birlikte yaklaşık 3.3 milyar Euro gibi bir tasarruf yapabileceğiz 40-140 milyar Avroluk da dolaylı maliyetlerden tasarruf yapabileceğiz” dedi. Bülent Özcan: IPA – 3 döneminde Türkiye Yatırım Platformu’nu kuruyoruz Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı Mali İşbirliği ve Proje Uygulama Genel Müdürü Bülent Özcan, şunları önemli bilgilerin altını çizdi: “AB uyum sürecinde önemli bir yatırım maliyetine katlanarak ilerliyoruz. Türk-AB entegre uyum stratejisi verdiğimiz çalışmada ülkemizin yapacağı yatırım maliyetinin 60 milyar Avro olduğunu hesaplamıştık. Sadece hava kalitesi 600 milyon Avroluk yatırımı gerektiriyor. Bu önemli bir başlangıç projesi ve aynı zamanda IPA’nın da önemli alanlarından biri. AB fonlarında yeni bir döneme giriyoruz. AB Birliği 7 yılda bir mali bütçelerini yapıyor. Biz de bir aday ülke olarak 7 yıllık dönem 2021-2027 dönemini kapsayacak IPA’nın üçüncü aşamasına geçiyoruz. Bu aşamada çevre - iklim konusu çok önemli. Türkiye Yatırım Platformu’nun açılışını gerçekleştireceğiz. Türkiye’nin iklim çevre konularında finansmanını sağlayacak IPA-3’ün önemli bir enstrümanı olacak. Özellikle özel sektörü de içine alacak bir finansman olacak. IPA-3 dönemi için yeni bir hedef koyduk: AB fonlarına daha bütüncül bakmamız gerekiyor. Örneğin; Erasmus Plus, Ufuk Avrupa gibi Türkiye’nin katılım sağladığı bilim programlarına bakıyoruz. Bu projelerin parçası olabilecek bütün kurumlarımıza bu projelerin parçası olma konusunda çağrı yapıyoruz. Belediyelerin hava kalitesi ile ilgili teknolojiyi üretmek ve uygulamak, pilot alanlarda deneme yapmak gibi konular Ufuk Avrupa’nın içerisinde yer alıyor. Yerel yönetimlerimiz Ufuk Avrupa’nın altında yer alan uygulamalar ile hava kalitesi konusunda daha fazla yarar sağlayabilir noktaya gelebilir. Bunun için bundan sonraki süreçte Türkiye’nin daha fazla yararlanabilmesi için Ufuk Avrupa’ya daha yakından bakmamız gerekiyor.” Gürsel Erul: Hava kalitesinin geleceğe yönelik tahminleri artık mahalle ölçeğinde yapılabilecek Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Gürsel Erul ise, hava kalitesinin üç boyutlu ortamda tespiti için yerli bir yazılım geliştirildiğini belirterek “Bu yeni yazılımla sokaklarda metre hassasiyetinde hava kalitesinin tespit edilmesini sağlıyoruz. Projelerimiz elbette bununla sınırlı değil. Geçtiğimiz yıllarda bisiklet master planı ortaya koyduk ve uygulamaya aldık. Diğer taraftan insan sağlığını en çok etkileyen faktörlerden biri olan gürültünün azaltılması adına 2023 için kendimize hedefler koyduk. Cumhurbaşkanlığımızın yürüttüğü ulaştırmada hibrit projesinde İller Bankası ve Sanayi Bakanlığımızla ortak çalışmalarımız sürüyor. Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’nin başlattığı Sıfır Atık projesi için faaliyetlerimize devam ediyoruz. 2053 net sıfır emisyon hedefi için planlamalarımızı yapıyoruz. Yeşil dönüşüm için alternatif stratejiler geliştiriyoruz” şeklinde konuştu. İrde Çetintürk Gürtepe: Projeyi 81 ilde yaygınlaştırmayı hedefliyoruz Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Hava Yönetimi Daire Başkanı İrde Çetintürk Gürtepe, “City Air Projesi kapsamında 36 aydır yürütülen çalışmalar başarıyla sonuçlandı. Sonuç raporundan da anlaşıldığı üzere 31 ilimizde yürütülen kapsamlı faaliyetler neticesinde verimli çıktılar elde ettik. Proje sonuçarını 81 ilimize yaygınlaştırmayı hedefliyoruz. Ayrıca toplumumuza temiz yarınlar bırakmak için farkındalık yaratmayı önemsiyoruz” dedi. 31 ilin temiz hava eylem planları güncellendi Toplam 36 ay devam eden proje çerçevesinde elde edilen teknik bulgu ve sonuçların kamuoyu ile paylaşıldığı toplantıda 31 ilin temiz hava eylem planları, elde edilen teknik verilerle güncellendi. CityAir projesi, 31 ildeki emisyon envanteri, modelleme çalışmaları, azaltım önlemleri ve kamuoyu farkındalığı olmak üzere dört ana başlıkta yürütüldü. İlk başlıkta yürütülen faaliyetler emisyon verilerinin derlenmesi ve raporlanmasında kapasitenin artırılmasına yönelik oldu. İl envanterlerinin, mekansal dağılımın ve veri yönetiminin iyileştirilmesine yönelik desteği içeren faaliyetlerde ana hedeflerden biri orta-uzun vadeli bir bakış açısı, ulusal/bölgesel/yerel eylem planlarının etkinliğinin değerlendirilmesi ve hava kirletici konsantrasyonları üzerindeki etkilerinin simüle edilmesiydi. Sonuç iki faaliyetleri kapsamındaki hava kalitesi modellemesi, seçilen şehir ve illerde mevcut ve gelecekteki hava kalitesini değerlendirme ve hava kalitesi tahmin sistemini Bakanlık bünyesine kazandırmayı amaçladı. Bu çerçevede Türk uzmanların ilk elden deneyim kazanmaları ve AB'deki meslektaşları arasında işbirliği kurmaları için doğrudan temas ve görselleştirme fırsatları sağlamak amacıyla Hava Kalitesi Değerlendirme ve Modelleme Çalışma Ziyaretleri gerçekleştirildi. Üçüncü bölümde 31 il için en uygun maliyetli emisyon azaltma önlemlerini belirlemek için Emisyon Azaltma Yol Haritası hazırlandı. Almanya, İtalya, Polonya ve Fransa'dan paydaşlar yerel, ulusal ve Avrupa ölçeklerinde, endüstrilerden ve konut ısıtmasından kaynaklanan emisyonları azaltmaya yönelik önlemler, düşük emisyon bölgesi ve trafiğin etkisi hakkındaki yönetim deneyimlerini Türk katılımcılarla paylaştı. Avrupa Komisyonu, Yeşil Mutabakat ve Sıfır kirlilik eylem planına odaklanarak hava kalitesi Avrupa politikaları ve perspektifleri hakkında bir konuşma yaptı. Bu etkinliğe Türkiye'nin 31 ilinden Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yerel yönetim temsilcileri aktif olarak katıldı. Sonuç raporunun 4. aşamasında ise, hava kalitesi hakkında çok paydaşlı kamuoyu bilinçlendirme çalışmalarının ayrıntılarına yer verildi. Bu kapsamda 36 ay süresince vatandaşlar, çocuklar, öğrenciler, STK çalışanları, özel sektör şirket ve kurumlarının katılımı ile basın ve ilgili diğer platformların katılımıyla hava kirliliği ve hava kalitesi konusunda gerçekleştirilen kamuoyu bilinçlendirme faaliyetleri ayrıntılı raporlandı. Projede yer alan iller; Aydın, Denizli, İzmir, Manisa, Muğla, Uşak, Adana, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Mersin, Osmaniye, Amasya, Çorum, Giresun, Ordu, Samsun, Sinop, Sivas, Tokat, Afyonkarahisar, Aksaray, Antalya, Burdur, Isparta, Karaman, Kayseri, Konya, Nevşehir ve Niğde.